سامانه بازرسی ایکسری کانتینری

توضیحات

تجهیز یک نقطه گمرکی با سامانه بازرسی ایکس‌ری کانتینری با هدف تقویت نظارت مرزی و مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شامل آماده‌سازی زیرساخت (سوله، ساختمان اپراتور و ژنراتور)، نصب و راه‌اندازی یک دستگاه ایکس‌ری گنتری مدل G63 ساخت بومی پرتوسازان سلامت سپاهان و ارائه خدمات پشتیبانی و تأمین قطعات یدکی به مدت ده سال است. در فاز اول (۱۱ ماه) شرکت پیمانکار عملیات ساخت و نصب را بر عهده دارد و در فاز دوم، بهره‌برداری ۲۴/۷ و نگهداری تجهیزات به‌عهده می‌ماند؛ این طرح با استفاده از فناوری داخلی، سرعت و دقت بازرسی را افزایش، هزینه‌های ارزیابی محموله‌ها را کاهش و پوشش کنترل گمرکی را به‌طور چشمگیری بهبود می‌بخشد.
طرح «تجهیز یک نقطه گمرکی با سامانه بازرسی ایکس‌ری کانتینری» بر مبنای مدل BOO (Build–Own–Operate) اجرا می‌شود؛ در مرحله نخست، شرکت پرتوسازان سلامت سپاهان با بومی‌سازی کامل قطعات و فناوری‌های کلیدی، عملیات آماده‌سازی سایت، ساخت سوله و تأسیسات، نصب و راه‌اندازی دستگاه ایکس‌ری کانتینری مدل G63 و ساختمان اپراتوری را ظرف حداکثر یازده ماه انجام می‌دهد و در مرحله بهره‌برداری ده‌ساله، مسئولیت نگهداری، تأمین قطعات یدکی و خدمات پشتیبانی ۲۴/۷ را بر عهده می‌گیرد. اهداف اصلی طرح عبارت‌اند از افزایش دقت و سرعت بازرسی کامیون‌ها و کانتینرها برای مبارزه مؤثر با قاچاق کالا و ارز، ارتقای امنیت مرزی و اجتماعی، کاهش ترافیک و صف‌های طولانی در گمرک، و تقویت خودکفایی فناورانه با اتکا به تولید داخلی و کاهش وابستگی به تجهیزات خارجی.
طرح «تجهیز یک نقطه گمرکی با سامانه بازرسی ایکس‌ری کانتینری» بر مبنای سامانه بومی‌سازی‌شده شرکت پرتوسازان سالمت سپاهان اجرا می‌گردد. این دستگاه شامل یک شتاب‌دهنده خطی تولید پرتو ایکس در دو سطح انرژی ۳ و ۶ مگاالکترون‌ولت، آرایه‌ای از آشکارسازهای پیشرفته و سیستم پردازش تصویر رنگی است که توانایی اسکن سریع و دقیق محموله‌های داخل کانتینر، تریدریلر و انواع کامیون را دارد. طراحی مدولار و بیش از ۹۵٪ ساخت داخل، امکان نگهداری آسان، تأمین فوری قطعات یدکی و رعایت کامل استانداردهای ایمنی سازمان انرژی اتمی و اداره استاندارد را فراهم آورده است. به‌کارگیری این سامانه در مبادی گمرکی، علاوه بر کشف مواد ممنوعه و خطرناک (مانند مواد منفجره، مخدر، اسلحه و کالاهای قاچاق)، فرایند بازرسی را به‌شدت تسریع و از جابجایی‌های بی‌ضرورت جلوگیری می‌کند.
بررسی‌های گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که در بیش از ۸۸ نقطه مرزی و داخلی، تنها حدود ۱۵ دستگاه بازرسی کانتینری ایکس‌ری فعال است. برای پوشش حداقل ۵۰٪ ورودی‌های سنگین به‌ویژه در گمرک‌های پرتردد مانند شهید رجایی بندرعباس—به حدود ۱۲۰ دستگاه نیاز است. بنابراین، در کوتاه‌مدت کسری تقریبی ۱۰۵ دستگاه وجود دارد که بازده تأمین و نصب آنها می‌تواند طی ۵ تا ۱۰ سال آینده جبران شود. علاوه بر گمرکات، صنایع نفت، پتروشیمی، فولاد، راه‌آهن و ستاد مبارزه با قاچاق کالا نیز سالانه به حدود ۳۰ دستگاه جدید نیازمندند. با در نظر گرفتن قیمت هر دستگاه (حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان) و هزینه‌های جانبی نصب و نگهداری، بازار داخلی بالقوه این سامانه در سال نخست بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
فرصت‌های صادراتی و منطقه‌ای
همسایگان شرقی و کشورهای منطقه خلیج فارس، به‌ دلیل رشد تجارت زمینی و دریایی و نیاز به تأمین امنیت مرزها، بازار قابل‌توجهی برای سامانه‌های بازرسی کانتینری دارند. با توجه به بی‌نیازی از واردات قطعات و کیفیت رقابتی قیمت—نسبت به برندهای اروپایی یا چینی—شرکت پرتوسازان سالمت سپاهان می‌تواند سالانه ۲۰ تا ۳۰ دستگاه به بازارهای همسایه صادر کند. توسعه شبکه خدمات پس از فروش در کشورهای مقصد و ارائه پکیج‌های آموزش‌opeراتوری و پشتیبانی فنی، به افزایش سهم صادرات و تثبیت جایگاه این محصول در بازار بین‌المللی کمک خواهد کرد.
در ایران به‌واسطه وجود ۸۸ مرز زمینی و داخلی فعال و تنها ۱۵ دستگاه بازرسی کانتینری ایکس‌ری نصب‌شده، شکاف شدیدی میان نیاز واقعی (حدود ۱۲۰ دستگاه برای پوشش حداقل نیمی از ورودی‌های سنگین) و ظرفیت موجود احساس می‌شود. بازار هدف این طرح شامل نخست سازمان‌های گمرکی (به‌ویژه گمرک‌های پرتردد مانند شهید رجایی بندرعباس) است که برای کاهش قاچاق کالا و ارز و افزایش امنیت باید روزانه صدها کامیون را اسکن کنند؛ علاوه بر آن، ترمینال‌های ریلی و بنادر، شرکت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و صنایع حساس نظیر نفت، پتروشیمی، فولاد و ذوب‌آهن نیز به‌دلیل ضرورت راستی‌آزمایی محموله‌ها و جلوگیری از ورود اقلام ممنوعه مشتریان بالقوه این سامانه‌اند.
سرمایه ثابت و درگردش مورد نیاز برای این طرح مبلغ ۱،۵۳۶،۵۰۰ میلیون ریال می باشد.

فرم 101